Uzaktan Ruh Sağlığı Hizmetleri: Kocaeli Üniversitesi örneği

Uzaktan Ruh Sağlığı Hizmetleri

Pandemi ve uzaktan sağlık hizmetleri

Koronavirüs salgınının hızla yayılması ve yaşamı tehdit eden doğası nedeniyle birçok sektörde yeni uygulamalar başladı. Bu uygulama alanlarından birisi de sağlık sektörü oldu.

Hastanelerin salgınla ilgili verdikleri hizmet devam ederken, diğer hastalıkların tedavisinin de devam etmesi gerekmekteydi. Bu aşamada uzaktan sağlık hizmetleri (USH) sunumu tedavilerin devamlılığında önemli rol oynadı.

Uzaktan Sağlık Hizmetleri ve Ruh Sağlığı

Tele-tıp olarak da anılan uzaktan sağlık hizmetleri, ilk olarak 1970’lerde başlamıştır. USH; şeker hastalığı, hipertansiyon, AIDS gibi süreğen tıbbi hastalıkların tedavisinde ve takibinde önemli başarılar elde edilmesine aracı olmuştur.

Uzaktan sağlık hizmetlerinin uygulama alanlarından biriside ruh sağlığı hizmetleridir. Uzaktan ruh sağlığı hizmetleri (URSH) alanında,

• ruhsal değerlendirme,
• ruhsal tedavi uygulamaları (bireysel terapi, grup terapisi, aile terapisi),
• hasta ve aile eğitimi,
• ilaç tedavisi ve takibi gibi birçok psikiyatrik uygulama vardır.

Hizmetin uygulama kolaylığı, ucuzluğu, erişilebilirliği ve kullanıcı dostu olması gibi nedenler temel alındığında pandemi dönemindeki hızlı yükselişi daha iyi anlaşılabilir.

Bununla birlikte uygulamanın bazı kısıtlılıkları da vardır. Hizmetten yararlanacak olan kişilerin internet erişimine ve akıllı telefona sahibi olma durumu, sosyal medya okur-yazarlığı, eğitim düzeyi, yaş grubu, sosyoekonomik ve kültürel özellikleri uygulamalara erişimlerinde farklılaşmaya neden olabilir.

Birçok ülkede uygulama alanı bulan URSH uygulamaları ülkemizde yok denecek kadar azdı. URSH kullanımın olmamasında birçok neden olmakla birlikte, pandemi sonrasında seyir oldukça değişti.

Uzaktan ruh sağlığı hizmetleri: Kocaeli Üniversitesi

Ülkemizde URSH uygulamalarının en güzel örneklerinden birisi Kocaeli Üniversitesi Hastanesi bünyesinde gerçekleşti. Salgın nedeniyle, hastaneye ayaktan kabul edilen hasta sayısı pandemi öncesine göre azaltılmış ve çevrimiçi (online) görüşmelere ağırlık verilmiştir.

* Her görüşme 20 dakika olacak şekilde planlama yapılmış ve hastanın randevu saati geldiğinde hasta doktor tarafından aranmıştır.

* Görüşme başlarken hastalara bazı kurallar hatırlatılmıştır.

* İlk kez başvuran hastalarla daha çok danışmanlık ve belirti odaklı görüşme yapılırken, takipli hastalarla tedavi süreciyle ilgili konuların konuşulması ve gereken ilaçların yazımı şeklinde görüşme yapılmıştır.

* Çevrimiçi (online) görüşmelerde yeterince güven ilişkisi kurulamamış ise bu durumda tedavi önerisinden önce yüz-yüze görüşme yönlendirmesi yapılmıştır.

Uzaktan Ruh Sağlığı Hizmetleri uygulama sonuçları

1 Nisan – 30 Haziran 2020 tarihleri arasında çevrimiçi hizmet aracılığıyla toplam 478 kişi ile görüşülmüştür.

Hastaların ortalama yaşı 41 ve eğitimi düzeyi 12 yıl olarak gözlenmiştir.

Hastaların %65’ine ilaç ve danışmanlık verilirken %28’ine yalnızca ilaç tedavisi, %7’sine ise yalnızca danışmanlık verilmiştir.

Uygulama sırasında bazı sorunlarla da karşılaşılmıştır. Hastalar, bazı durumlarda uyarılmak zorunda kalınmıştır. Ancak, bu tür uygunsuzluklar sık olmamış ve hastaların çoğunluğu görüşme başında anlatılan kurallara uymuşlardır.

Uzaktan Ruh Sağlığı Hizmetleri ve GELECEĞİ

URSH uygulaması ülkemiz için oldukça yenidir. Salgın nedeniyle hayatımıza giren bu uygulamaların, ruhsal sağlığını korumak ve devam ettirmek için yardıma ihtiyacı kişilere ulaşım ve mekân sorunu olmaksızın ulaştırılmış olması, kolay uygulanabilir ve maliyetsiz olması önemli avantajlarıdır.

Bu dönemde elde edilen deneyimler URSH’nin salgın sonrasında da rahatlıkla kullanılabileceği ve kullanılması gerektiği anlaşılmaktadır.

Kaynak: Küresel Salgın Döneminde Bir Üniversite Hastanesinde Tele-Psikiyatri Uygulaması