Bağımlılık; Dünya Sağlık Örgütü’ne göre;
* Bir maddenin amacı dışında,
* Maddeye karşı gelişen tolerans sonucu gittikçe artan miktarlarda alınması,
* Kişinin yaşamında sorunlara neden olmasına rağmen kullanımının sürdürülmesi ve
* Madde alımı azaltıldığında ya da bırakıldığında yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması
olarak tanımlanan bir psikiyatrik bozukluktur.
Bağımlılık geçmişte; alışkanlık, kötüye kullanım, Müptelalık, Alkoliklik gibi terimlerle anılsa da DSM-5 adı verilen psikiyatrik hastalıkların tanısal sınıflandırmalarının yapıldığı kılavuzda damgalayıcı ifadelerden kaçınmak amacıyla “Kullanım Bozukluğu” olarak adlandırılmaya başlanmıştır.
“Kullanım Bozukluğu” terimin kullanılması, damgalamanın azalmasını sağlayarak hem hasta da hem de toplumda bu psikiyatrik bozukluğa bakış açısını değiştirmeyi hedeflemektedir.
Not
Damgalayıcı söylem ya da tutumdaki azalma tedaviye erişimi ve tedavideki başarıyı arttıran temel eylemdir.
Bireylerin bağımlılığı kabul etmemesindeki temel neden damgalanma korkusudır. Damgalama toplumdan dışlanma ve değersizleştirilmeyi birlikteliğinde getirir. Bundan dolayı, bağımlıkla ilgili tedavide doğru kullanılan dil tedavi edicidir.
Bağımlılık ve Değişen Yüzü
Bağımlılık alanında yapılan çalışmalar, bazı davranışların beyinde psikoaktif madde veya alkol alımına benzer bir ödül oluşturabildiğini göstermiştir. Bireyler, bu davranışlara olumsuz sonuçlarına rağmen ödül oluşturduğu için devam edilebilir.
Tekrarlayıcı davranışlara, davranış üzerindeki kontrolün azalması/kaybolması, bireysel/toplumsal ilişkilerin bozulması ve işlevselliğin önemli ölçüde azalması/bozulması gibi durumlarda eklendiğinde davranışsal bağımlılıklardan söz edilebilmektedir.
Bağımlılık yapan maddeler
Alkol
Eroin
Tütün
Esrar
Kokain
İlaçlar
Halusinojenler
Uçucular
Kafein